Μαθησιακές Δυσκολίες- Σχολική Υποεπίδοση

Τα τελευταία χρόνια οι Μαθησιακές Δυσκολίες βρίσκονται στο επίκεντρο πλήθους ερευνών, μελετών και δημοσιεύσεων. Στις μέρες μας, το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών και των επαγγελματιών υγείας επικεντρώνεται συχνά στις δυσκολίες μάθησης που αντιμετωπίζουν ορισμένα παιδιά στo σχολείο, οι οποίες προέρχονται από ποικίλες αιτίες και έχουν σαν απόρροια το φαινόμενο της "σχολικής αποτυχίας".

Συχνότητα Εμφάνισης των Μαθησιακών Δυσκολιών
Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με απόλυτη ακρίβεια και σαφήνεια η συχνότητα εμφάνισης των μαθησιακών δυσκολιών. Το ποσοστό μπορεί να ποικίλλει από χώρα σε χώρα, γιατί επηρεάζεται τόσο από το γλωσσικό περιβάλλον που υπάρχει σε κάθε χώρα, όσο και από τα διαγνωστικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται.

Η συχνότητα των μαθησιακών δυσκολιών εξαρτάται κυρίως από τον ορισμό, τον οποίο υιοθετούν οι διάφοροι μελετητές και ερευνητές του προβλήματος. Επίσης, προσδιορίζεται από τον τρόπο, με τον οποίο γίνεται η προσέγγιση και η διερεύνησή τους, καθώς και από τα δείγματα που συλλέγονται μέσα από τις εμπειρικές έρευνες. Σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες, το 15-20% του μαθητικού πληθυσμού φαίνεται να αντιμετωπίζει περισσότερο ή λιγότερο κάποιο πρόβλημα ή μια δυσκολία σε κάποιο τομέα ή αντικείμενο της μάθησης.

Η κλινική εικόνα των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες στη σχολική ηλικία είναι διαφορετική σε κάθε άτομο, ανάλογα με το είδος της δυσκολίας, την αιτιολογία, την ένταση, τα συμπτώματα, αλλά και με τον τρόπο που αντιδρά σε αυτήν το παιδί, η οικογένειά του, αλλά και ο κοινωνικός περίγυρος. Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες, και ιδιαίτερα δυσκολίες που σχετίζονται με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, με τη συμπεριφορά και με τη μάθηση της γλώσσας (εμφανίζουν συχνότερα δυσλεξία, τραυλισμό, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία, δυσλαλίες κλπ), γιατί είναι πιο ευάλωτα σε προγεννητικές, περιγεννητικές και μεταγεννητικές βλάβες).

Καθημερινά χιλιάδες ελληνικές οικογένειες παλεύουν χωρίς την κατάλληλη ενημέρωση να υποστηρίξουν το παιδί στη μελέτη και να  το βοηθήσουν να «μην μείνει πίσω», να ανταπεξέλθει δηλαδή στις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος σπουδών. Παράλληλα οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων καλούνται να αναγνωρίσουν, να ενημερώσουν τους γονείς και να εντάξουν παιδιά με δυσανάλογες ικανότητες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο ενιαίο πρόγραμμα της σχολικής τάξης.

Ο όρος “Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες” (Ε.Μ.Δ.)

Ο όρος “Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες”  αναφέρεται σε μία ξεχωριστή κατηγορία δυσκολιών που αφορούν τη μάθηση και συγκεκριμένα την επεξεργασία του γραπτού λόγου. Εκφράζονται με έντονη δυσκολία του παιδιού να κατακτήσει τις ικανότητες της ανάγνωσης, της ορθογραφημένης γραφής και της αριθμητικής σε βαθμό ανάλογο με τη χρονολογική του ηλικία, τη νοημοσύνη του και τα εκπαιδευτικά ερεθίσματα που έχει δεχτεί.

Αιτιολογία Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών

Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να οφείλονται σε:

1.    Ειδική Μαθησιακή Διαταραχή (Δυσλεξία, Δυσορθογραφία κ.λ.π.)
2.    Διαταραχές του λόγου (δυσφασία, φωνολογική διαταραχή κ.λ.π.)
3.    Αναπτυξιακή καθυστέρηση- Μειωμένο Νοητικό Δυναμικό
4.    Φτωχό πολιτισμικό περιβάλλον
5.    Διγλωσσία
6.    Νευρολογικές/ ψυχιατρικές ή χρόνιες οργανικές παθήσεις
7.     Αισθητηριακές βλάβες
8.    Ελλιπή εκπαίδευση

Η διαδικασία εκμάθησης του γραπτού λόγου, της λειτουργίας δηλαδή της ανάγνωσης και της γραφής, αποτελεί μια σύνθετη γνωστική λειτουργία στην οποία εμπλέκονται βασικές νοητικές ικανότητες για την επεξεργασία των πληροφοριών, όπως η μνήμη, η αντίληψη, η σκέψη και η γλώσσα. Διαταραχές ή ελλείμματα των συγκεκριμένων ικανοτήτων και των στοιχείων που τα συνθέτουν δυσχεραίνουν τη διαδικασία μάθησης και δημιουργούν δυσκολίες όχι μόνο στη διαδικασία της ανάγνωσης αλλά και στη γενικότερη μαθησιακή διαδικασία.